Bayilik Nasıl Gelişti?

Bayiliğin Gelişimi

Bayilik Nasıl Gelişti? Konusu : Modern ekonomik faaliyetlerin pek çoğu, son 20 yılda gelişim göstermiştir. Bunun en önemli nedeni ise gelişmelerin teknoloji temelli olmasıdır. Ancak temelini teknolojiden almayan modern ekonomik faaliyetlerin bazılarının geçmişi daha uzak tarihlere dayanmaktadır. Franchise ekonomik faaliyetinin geçmişi de, teknolojik temelli olmaması... Bayilik Nasıl Gelişti?

Peki, bayilik nasıl gelişti ve hangi merhalelerden geçti?

Bayilik Nasıl Gelişti? Pek çok ekonomik aktivite gibi Amerika temelli olan franchise, ilk olarak yurtdışına açılma konusunda farklı bir strateji gütmeyi planlayan firmalarca denenmiştir. İlk örneklerini 1800’lü yılların sonlarına doğru gördüğümüz franchise (bayilik), ünlü Amerikan firmalarının çeşitli ülkelerden kuruluşlara imtiyaz vermesi şeklinde ortaya çıkmıştır. Böylece firmalar söz konusu ülkelere gitmeden, yatırım için sermaye ayırmadan, sadece danışmanlık ve uzmanlık hizmetleri vererek dünya piyasasına açılmışlardır. Bu da firmaların dünya çapında ünlenmesine ve cirolarını arttırmasına vesile olmuştur. Günümüzde hâlâ kullanılan bu sistem, markalaşan firmaların isim haklarını devretmesi şeklinde tanınmaktadır.

Bayilik nasıl gelişti sorusunun cevabına baktığımızda sistemin pik yaptığı dönem olarak 1950’li yılların sonları karşımıza çıkacaktır. Bunda Uluslararası Franchise Birliği’nin 1960’da kurulması da son derece etkili olmuştur. Franchise konusunun ne denli önemli olduğunu gören dünya ekonomik çevreleri, sektörü bir birlik çatısı altında toplamış ve faaliyetlerin daha kolay yürütülmesine önayak olmuştur. Franchise nasıl gelişti sorusunun Avrupa sahası cevabı ise yine Uluslararası Franchise Birliği’nin kuruluşuyla bağlantılanabilir. Birliğin kuruluşunu izleyen 10 yıl içerisinde franchise sistemi Avrupa’da gittikçe yaygınlaşmaya başlamış ve Amerikan markaları bir bir Avrupa’ya getirilmiştir. Durumun önemini kavrayan Avrupalı firmalar, dünya markası çıkarma ve franchise sistemi ile suya sabuna değmeden para kazanma hususunda çalışmalar başlatmışlardır. Böylece Avrupa’nın günümüzde dünya markası haline gelen firmaları oluşmaya başlamıştır. Gelişmelerin Türkiye ayağına bakacak olursak, gözümüzü 1985 ve sonrasına çevirmemiz gerekir. Nüfus patlamasının yaşanmaya başladığı bu yıllar, Türkiye’yi büyük bir pazar haline getirmiştir. Dolayısıyla ünlü dünya markaları Türkiye’ye franchise vererek ekonomik değerlerini bir hayli yükseltmişlerdir. İlk etapta bir alıcı olarak görünen Türkiye, günümüzde markalar oluşturarak dünyaya franchise hizmeti sunan bir ülke olma yolunda ilerlemektedir. 1998 yılında Rekabet Kurulu’nun yayınlamış olduğu tebliğ neticesinde de franchise konusu daha işlevsel hale getirilmiştir.